Là đình lớn nhất, lại nằm giữa lòng xã Văn Khúc cũ nên còn được dân gian gọi nôm na là Đình Cả. Đình Trình Khúc thờ Cao Sơn đại vương – một bộ tướng của Tản Viên Sơn Thánh. Tương truyền, Cao Sơn Đại Vương là một nhân vật lịch sử huyền thoại thời Hùng Vương dựng nước, có công đánh thắng giặc ngoại xâm để quốc thái dân an, phù hộ cho mưa thuận gió hòa.
Đình Trình Khúc nằm trên một gò cao (tên là gò Chùa) và quay mặt về hướng chính Nam. Cách khoảng 1km về phía sau đình là gò Tam Thành, di tích còn lại của thành Hồi Hồ (hay còn gọi là thành Phượng Dục), nơi Kiều Công Thuận làm căn cứ trong cuộc loạn 12 xứ quân (thế kỷ X).
Cổng Đình Trình Khúc xã Văn Khúc
Theo các cụ cao niên kể lại, xưa kia đình có quy mô lớn về kiến trúc, trải qua thời gian, chiến tranh binh lửa, hiện chỉ còn giữ lại được hậu cung. Sau này, nhân dân đã đóng góp công của, xây dựng lại tòa đại bái của đình, sửa chữa lại hậu cung, chính vì vậy kiến trúc hiện nay của đình Trình Khúc được kết cấu theo kiểu chữ Đinh (chuôi vồ). Tòa tiền tế được làm thành 3 gian, thông thoáng, phần mái được lợp bằng ngói dân dụng. Hậu cung của đình Trình Khúc thông với gian tiền tế bằng ba khuôn cửa cuốn vòm cân đối, giữa các cửa có đặt các câu đối bằng chữ Hán. Gian cuối của hậu cung tạo thành một khám thờ, có thượng cung, trên đặt long ngai và các đồ thờ tự. Bốn cánh cửa của khám thờ sơn thếp vàng, hai bên treo câu đối gỗ. Đình Trình Khúc được UBND tỉnh Vĩnh Phú công nhận di tích lịch sử văn hóa, nghệ thuật cấp tỉnh năm 1994.
Tòa tiền tế Đình Trình Khúc xã Văn Khúc
Bên trong hậu cung Đình Trình Khúc
Bên trong thượng cung Đình Trình Khúc
Cận cảnh cổng đình Trình Khúc
Lễ hội chính đình Trình Khúc tổ chức vào 12 tháng Giêng hàng năm. Ngoài ra, đình tổ chức giỗ các Vua Hùng vào ngày 10 tháng 3 âm lịch
Đình Trình Khúc không chỉ đơn thuần là nơi thờ cúng mà còn đóng vai trò quan trọng trong đời sống tinh thần của người dân xã Văn Khúc. Nơi đây không chỉ là không gian tín ngưỡng mà còn là nguồn cảm hứng cho nhiều hoạt động văn hóa, nghệ thuật. Bà con nơi đây luôn coi trọng việc giữ gìn và phát triển các hoạt động văn hóa tại đình. Điều này có ý nghĩa sâu sắc trong việc duy trì truyền thống văn hóa và tâm linh của dân tộc.
Đình Trình Khúc xã Văn Khúc huyện Cẩm Khê không chỉ là một công trình kiến trúc mà còn là biểu tượng văn hóa quan trọng của người dân nơi đây. Nó mang trong mình những giá trị lịch sử, tâm linh và văn hóa đặc sắc, đóng vai trò quan trọng trong đời sống của cộng đồng dân cư.
Hồng Nhung – Vũ Hà - Nguyễn Xuân Thư - Bùi Bá Đạt